کتاب المحصّل اثری است کلامی از فخرالدین رازی که تأثیر مهمی بر نوشتههای کلامی و ساختارهای تألیفی آنها داشته است. بر این اثر شرحهای بسیاری نگاشته شده است که یکی از مهمترین آنها تلخیص المحصّل اثر خواجه نصیرالدین طوسی (درگذشته 672 ق) است که به نقد المحصّل نیز شهرت یافته است.
خواجه طوسی در تلخیص المحصّل که آن را به صاحب دیوان خواجه علاءالدین عطا ملک جوینی تقدیم کرده، عبارات فخرالدین رازی را در المحصّل نقل میکند و هر جا که لازم میبیند به شرح و نقد و بررسی آن میپردازد.
اثر حاضر چاپ نسخه برگردان کهنترین دستنوشت موجود از کتاب تلخیص المحصّل است که در زمان حیات مؤلف، و به خط حسین بن حسن زرندی در 20 جمادی الاول سالِ 669 ق یعنی حدود سه سال پیش از درگذشت خواجه کتابت شده است.