مؤلف، از مشاهير اواخر عصر قاجار است كه با حضور در مجامع اروپايى و برخورد نزديك با تحولات علمى روز، اين رساله را كه حاكى از نوانديشى و دردمندى او نسبت به مسائل توسعه صنعت و تمدن است، براى آگاهى مردم و مسئولان كشورى نگاشت. این اثر به ارائه سرمايه هاى علمى و بيان گوشه‌اى از نهضت فكرى انديشمندان اين سرزمين میپردازد و با نگرشى جامعه شناسانه جايگاه و نقش صنعت راه‌آهن در توسعه صنعت و استقلال سياسى و فرهنگى كشور را بررسی میکند.
این اثر رساله‌اى است در موضوع احكام نجوم. كاربرد لغات كهن فارسى، گاه پهلوى، ترسيم جدولهاى نجومى و يك تقويم يزدگردى و برخى محاسبات نجومى، كه تقريبآ با محاسبات علمى امروز سازگار است، از ويژگيهاى آن به شمار مي‌رود.
مؤلف از ادیبان و شاعران عهد فتحعلی شاه قاجار است که در دوران اقامت در تهران در منصب «استيفا و سررشته‌دارى معاملات ديوانى» خدمت مىكرد. وی در اين كتاب در كنار مطالب فنّ سياق و استيفا (محاسبات ديوانى)، مباحثى مانند شناخت اوقات و اعياد و مقياس‌هاى زمانى و مكانى و آنچه با علم استيفا و ماليات و خراج دولتى مرتبط میشده، مطرح كرده است.
ابوعلي احمد بن محمد بن يعقوب مسکويه (درگذشتة 421 هـ) از دانشمندان بزرگ سدة چهارم و پنجم هجري است که بيش از چهل کتاب و رساله در دانش‌هاي آن عصر، همچون فلسفه، رياضي، طب، کيميا و... به نگارش درآورده است.
مسکويه بخشي از زندگي علمي خود را به پژوهش دربارة کيميا اختصاص داده است، به طوري که مي‌توان گفت در ميان فيلسوفان مسلمان پس از محمدبن زکريا رازي هيچ دانشمند ديگري نيست که همچون او در اين باره به تحقيق و پژوهش پرداخته باشد.
وي در اين علم آثار زيادي را به نگارش درآورده است که يکي از مهمترين آنها کتاب الکنز‌الکبير نام دارد که تصحيح و تحقيق آن بر اساس چهار نسخة خطي صورت گرفته است.
مؤلف از بزرگترين نظريهپردازان و موسيقي‌دانانِ شناخته شده در تاريخِ موسيقىِ ايران و اكثر سرزمين‌هاى اسلامى است. وی در اين كتاب و دیگر اثر مهم خود با عنوان الرسالة الشرفيه فى علم النسب و الأوزان الايقاعيه به طرح و شرح نظريه هايى بديع در بابِ موسيقى پرداخته است. وی پايه گذار مكتبى شناخته مىشود كه نزد محققانِ معاصر با نام مكتب منتظميه (systematist school) شهرت یافته است.
لطایف الحساب، چهار قرن پیش یعنی در عهد صفویه به فارسی، همراه با قطعاتی عربی و درباره سرگرمی های ریاضی نوشته شده است. شامل: دیباچه، مقدمه، دو مقاله و یک خاتمه است..
کتاب نورالعیون، تألیف ابوروح محمد بن منصور بن ابی‌عبدالله بن منصور جرجانی یمانی، معروف به «زرین‌دست» و «معالج»، پزشک دربار ملکشاه سلجوقی (ﺣﮑ : 465-485 ق.) است. این کتاب تا به حال اولین کتاب فارسی در چشم پزشکی شناخته شده که در سال 480 ق. تألیف آن به پایان رسیده و به ملکشاه اهدا گردیده است.
کتاب در ده مقاله ترتیب یافته و اطلاعات آن شالودة دانش پیشینیان در این فن است، به اضافة آنچه مؤلف تجارب و یافته‌های خود را بدان افزوده و کتاب را همچون حنین بن اسحاق به صورت سؤال و جواب طرح‌ریزی نموده و به هدف آموزش این فن، خطاب به فرزندش نگاشته است. از مهمترین مباحث کتاب، مقالة هفتم آن است که در آن به روش‌های جرّاحی چشم پرداخته و بیماری‌های قابل علاج با جراحی و شیوه و ابزار و آلات جراحی هر یک را توضیح می‌دهد.
مؤلف اين اثر نظام‌الدين عبدالعلى محمد بن حسين بيرجندى، رياضي‌دان مشهور است كه اين اثر را به احتمال قوى در سال 929 ﻫ . نگارش كرده است. از سال تولد وى اطلاع دقيقى در دست نيست ولى سال درگذشت او را 934 ﻫ . ضبط كرده‌اند. از جمله آثار وى مىتوان به بيست باب در معرفت تقويم در سال 883، شرح رساله اسطرلاب خواجه نصير در سال 889 و ... اشاره كرد. اين اثر مختصرى است در معرفت بعضى امور كه اهل فلاحت را به كار آيد و در دوازده باب تنظيم شده دوازده باب در كشاورزى نام گرفته است؛ و آن شامل معرفت زارعت حبوب، احكام جمع كردن غلات، معرفت درخت نشاندن، غرس و پيوند درختان، چيدن ميوه و نگاه داشتن آن و ... است.
علی نسوی از ریاضیدانان قرن پنجم هجری است که در ری متولد شده و کتاب المقنع فی الحساب الهندی را به زبان فارسی نوشته و سپس آن را به زبان عربی ترجمه کرده است. متن فارسی کتاب موجود نیست و متن عربی آن دارای نسخه ای منحصر به فرد در کتابخانة لیدن است. موضوع این کتاب حساب هندی است که شامل اعمال جمع، تفریق، ضرب، تقسیم، جذر و کعب است که در چهار مقاله بر روی اعداد صحیح، اعداد کسری، اعداد صحیح و کسری و کسرهای شصتگانی به کار برده شده است. کتاب حاضر به صورت خلاصه نوشته شده و مطالب آن حالت خودآموز دارد. در مورد هر مطلب مثالی ذکر شده است.